Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was Nederland enorm verzuild. Je had een katholieke zuil, een protestant-christelijke zuil en een socialistische zuil met ieder een eigen partij, omroep, krant en dat liep door tot aan (met enige humor onder de historici) eigen geitenfokverenigingen. Alleen de liberalen waren niet verzuild, maar als je als enige niet in een zuil zit is dat feitelijk ook een zuil.
De sterkste zuil.
In de jaren zestig werd de zuilenmaatschappij door diverse maatschappelijke confrontaties omver geworpen. Anno 2022 is er in de biblebelt nog één zuil onwankelbaar over: de zuil van de staatskundig gereformeerden. De achterban leest een eigen krant, gaat naar een eigen kerk, heeft eigen winkels, eigen verenigingen, eigen scholen (waar ook anderen naar toe mogen) en is lid van c.q. stemt trouw op de eigen partij: de SGP.
We kunnen daar jaloers op zijn (en dat ben ik ook best wel – had de VVD maar 5% van alleen al het aantal leden van de SGP in de kern Barneveld!), maar tegelijkertijd moeten we ook beseffen dat we allemaal de band met onze achterban net zo sterk zouden willen hebben als de SGP. In het hele land zie je dat steeds minder mensen gaan stemmen, maar de SGP-achterban komt even trouw op als altijd en je ziet dan ook dat in heel Nederland de SGP daardoor wint.
De zwakste ambitie.
Des te meer valt op dat de ambitie van de Barneveldse SGP heel laag is. Hoe veel leden ze ook heeft; kijk ik buiten Barneveld naar de plekken waar je SGP kunt stemmen dan ontbreken Barneveldse SGP-er’s nagenoeg volledig. In de Europese fractie, de Eerste Kamer, de Tweede Kamer (Leendert de Knegt is de enige kandidaat op plaats 20!), de Provinciale Staten (Anton Heemskerk is steunfractielid) of het Waterschap (Wout Hazeleger staat het hoogste op plaats 8). Ook op bestuursniveau is de SGP Barneveld matig zichtbaar. Landelijk is alleen (wederom) Leendert algemeen bestuurslid en in de provincie zit niemand in het bestuur.
Het viel me des te meer op toen de informateur enige weken geleden in een bijzin aangaf dat de SGP geen twee wethouders wil leveren. Is het een kwestie van niet kunnen of niet willen? Het blijkt dat de SGP Barneveld niet meer kan, want de nieuwe SGP-wethouder komt uit Nijkerk. Ik kan slechts vaststellen, dat de SGP niets verkeerd doet. Ze beloven hun kiezers zondagsrust en een beperkte rol voor vrouwen en die belofte komen ze ook keurig na. Ze bieden haar achterban een schild voor ‘de boze buitenwereld’ en dat doen ze vol overgave. Voor de rest is het kleurloos. Ook doen ze niets voor de 60 - 70% van de burgers, die wel wat meer willen en dat mag je toch wel verwachten van de grootste partij in een gemeente.
De kwetsbaarste toekomst
Ik maak me wel zorgen over de toekomst. Het mag dan zo zijn dat in de 19e eeuw de tijd stilstond en je decennia met dezelfde instelling door kon leven. Anno 2022 verandert de wereld om ons heen snel en Barneveld is geen eiland. Zolang de andere partijen in Gelderland en Nederland zorgen voor stabiliteit dan kun je in Barneveld de tijd wel stil zetten, maar de stabiliteit van de afgelopen decennia is niet meer. Het is daarom des te belangrijker om dat de grootste partij van Barneveld uit haar schulp kruipt en meer keuzes maakt dan het behouden van de zondagsrust en het inperken van vrouwenrechten.
Peter Lamberts
Columnist de 3e helft
