De VVD krijgt vaak het verwijt dat ze geen sociaal beleid heeft. Ik wil hier graag een nuance in aanbrengen.
Al in de jaren ’90 van de vorige eeuw gaf Bolkestein al invulling aan het sociale beleid van de VVD in drie woorden: “werk, werk en werk”. Dat klinkt flauw, maar is heel cruciaal. Juist door te zorgen dat mensen die kunnen werken (qua lijf en leden) ook daadwerkelijk kunnen werken (omdat er sprake is van een gezonde economie) zet je mensen in hun kracht. Door aanvullend de overheid een beperkte rol te geven in de levens van burgers versterk je die kracht nog verder. Zo kan pakweg 85 tot 90% van de burgers op eigen kracht meedoen; een ongekend hoog percentage.
Dit neemt niet weg dat resterende 10 tot 15% van de burgers staat voor pakweg 2 miljoen mensen; in Barneveld gaat het dan om pakweg 8.000 mensen. En terwijl het percentage zeer laag is gaat het wel om een groot aantal burgers. De kritiek op het gebrek aan sociaal beleid door de VVD richt zich met name op deze groep mensen. Dit ontstaat voor een groot deel, omdat ‘sociaal beleid’ algemeen wordt ingevuld door ‘geld geven’ of ‘meer geld geven’ en dat past op geen enkele wijze in een liberaal beleid. Het is ook niet sociaal.
Geld geven is makkelijk en het is koud. Ik wil graag de nuance aanbrengen dat geld geven sociaal is waar het gaat om situaties waarin iemand structureel (door ouderdom of invaliditeit – en hier is ook in liberale kring geen discussie over) niet in staat is om zelf te werken. Juist in de situatie dat iemand door ziekte of werkeloosheid niet in het eigen onderhoud kan voorzien is geld geven alleen sociaal ter overbrugging naar herstel van een situatie waarin iemand weer op eigen kracht in de samenleving kan staan. Juist hier is empathie nodig en daar blijven liberalen vaak hangen in de gedachte dat een overheid zich terughoudend moet opstellen. Daar mag wel wat meer variatie in ontstaan. Tijd dus voor een breder palet voor een sociaal beleid; een palet dat zich al begint te ontwikkelen.
Het wordt tijd om een alternatief uit te werken voor het ‘sociale’ beleid waarin het geven van geld centraal staat. Zoals hiervoor aangegeven: geld is kil en afstandelijk. Daarbij groeit het gevoel bij de ‘sociale’ overheid dat het geven van geld goed is en het verhogen van het geldbedrag een volwaardig vervolg. Het wordt hoog tijd om terug te keren naar de kern van een sociaal beleid; een beleid waarin mensen verbinding zoeken en vinden; een beleid waarin mensen worden geholpen in de zoektocht naar de eigen kwaliteiten; een beleid waarin geld een noodzakelijk kwaad is, maar waarin mensen worden geholpen om te vinden waarin ze zelf een krachtig, sociaal wezen kunnen zijn.
Er is een groep mensen, die op eigen kracht steeds dezelfde fouten maken. Juist door deze mensen bij de hand te nemen en ze te leren om andere wegen te zoeken zorg je dat nog meer mensen dan nu op eigen kracht verder kunnen en zelfs mee kunnen helpen om de kleinere groep zwakkeren een helpende hand te reiken. Binnen de VVD begint dit vorm te krijgen. Het wordt hoog tijd dat dit wordt doorontwikkeld.
Op 6 maart bent u welkom in de bibliotheek van Barneveld om mee te praten over sociaal beleid. Alle informatie over deze avond vindt u hier.